Kościół parafialny pw. Św. Antoniego z Padwy jest stosunkowo młody. Powstał w latach 1949-1952, aczkolwiek budowany według tradycyjnych wzorów. Budowniczymi byli najlepsi cieśle spośród mieszkańców Brzegów, zaś pracę nadzorował architekt – Ludwik Czarniak.
Kościół wykonany jest z drewna. Ma wydzielone prezbiterium zamknięte w trzech płaszczyznach, do którego przylega zakrystia wkomponowana w całość budynku oraz dwie nawy konstrukcji zrębowej. Nad nim dach o dwóch kalenicach, kryty gontem z wieżyczką na sygnaturkę. Wieża jest konstrukcji słupowej z izbicą. Ściany z zewnątrz obite są gontem, a wieńczy ją dach ostrosłupowy, łamany.
Wewnątrz, w wyposażeniu kościoła dominuje prostota i zachowanie stylu góralskiego. Prezbiterium posiada ołtarz główny. Centralne miejsce zajmuje tabernakulum, nad którym widniej rzeźba krzyża z wtopionym i udokumentowanym relikwiarzem Św. Krzyża. Po lewej i prawej stronie wiszą wieczne lampy, ukazujące obecność Chrystusa Eucharystycznego. Na ukośnych ścianach prezbiterium, obrazy pędzla artysty malarza P. Rudolfa Jokiel z Zabrza, który wraz z swoją małżonką, bardzo często podziwiał piękno tutejszych Brzegów. Z prawej strony ołtarza Maryja Niepokalana ukazuje dłońmi tabernakulum, w którym znajduje się żywy, umiłowany Jej Syn w postaci eucharystycznej. W lewej patron tej świątyni i wspólnoty parafialnej – Święty Antoni Padewski, na tle brzegowskiego krajobrazu. Św. Antoni w lewej ręce podtrzymuje Dzieciątko Jezus, które jakby zaniepokojone naszą grzeszną obecnością, ucieka się w Opiekę Świętego Patrona. Św. Antoni w prawej dłoni daje nam chleb, byśmy jako pielgrzymi w drodze do Domu Ojca, nie zapomnieli o tym pokarmie, który stał się Ciałem Chrystusa, pokarmie Aniołów i Świętych, duszy i ciała każdego z nas. Obraz ten został namalowany przez P. Rudolfa Jokiel jako wotum dziękczynne za uzdrowienie z choroby raka. Pod obrazami wiszą zdobne metalowe spinki, wykonane przez Józefa Bigosa, miejscowego twórcę ludowego. Obrazy P. Rudolfa Jokiel znajdują się w wielu świątyniach Polski, kaplicach, domach zakonnych, jak i innych miejscach oraz za granicą naszej ojczyzny. W prezbiterium znajduje się także ołtarz soborowy o mensie kamiennej na stałe przymocowanej do fundamentu i na stałych podporach. Zdobi go imitacja drzew i winorośli. Nad ołtarzem soborowym, na belce tęczowej stoi nietypowa figura Św. Antoniego, dłuta Bolesława Sztokfisza z Bukowiny Tatrzańskiej, przedstawia św. Antoniego z Dzieciątkiem Jezus. Boczny ołtarz prawej nawy kościoła poświęcony jest Zwiastowaniu Pańskiemu i Św. Józefowi. Stary olejny obraz Zwiastowania Pańskiego zdobił prywatną kaplicę emerytowanego proboszcza, śp. Ks. Franciszka Kuleszy spoczywającego na tutejszym cmentarzu.
Ołtarz lewej nawy, poświęcony jest Miłosierdziu Bożemu, Św. Siostrze Faustynie i Św. Janowi Pawłowi II. U wyjścia prawej strony kościoła, żegna nas Święta Rodzina, obraz z pierwszej kaplicy, która znajdowała się w szkole podstawowej, przed budową obecnego kościoła. W lewej stronie wyjścia, wiernie oddany portret Św. Jana Pawła II, malowany ręką tutejszej artystki P. Magdaleny Kuklińskiej. Przed wejściem do prezbiterium znajduje się drugi obraz tejże malarki, przedstawiający Bł. Wincentego Kadłubka adorującego Najświętszy Sakrament w naszej świątyni. Obok umieszczony jest relikwiarz.
Opisując kościół w Brzegach nie sposób pominąć też obrazu wykonanego przez światowej sławy malarza Jerzego Dudy – Gracza, zdobiącego boczną ścianę prezbiterium nad wejściem do zakrystii. Jest to tryptyk przedstawiający zimową panoramę Brzegów z kościołem w centrum. Trzyczęściowy obraz liczy w całości 425 cm. szerokości i 275 cm. wysokości. Śp. Jerzy Duda-Gracz, tak jak Sz.P. Rudolf Jokiel, byli częstymi bywalcami Brzegów.
Do niedawna świątynia w Brzegach była ośrodkiem duszpasterskim należącym do parafii w Białce Tatrzańskiej. Dopiero 4 marca 2001 roku, dzięki staraniom ówczesnego Prowincjała Śp. O. Eugeniusza Śliwki SVD, parafia Św. Antoniego Padewskiego w Brzegach, po erygowaniu parafii Matki Bożej Fatimskiej w Krakowie-Golkowicach, została jako druga parafia erygowana w Archidiecezji Krakowskiej, w której posługują MISJONARZE SŁOWA BOŻEGO KSIĘŻA WERBIŚCI.
W kościele znajdują się relikwiarze : Św. Krzyża, Św. Antoniego Padewskiego, Św. Brata Alberta, Św. Jacka, Bł. Wincentego Kadłuka i Św. Ojca Arnolda Janssena SVD – Założyciela trzech Zgromadzeń Misyjnych ; Misjonarzy Słowa Bożego Księży Werbistów, Zgromadzenia Sióstr Służebnic Ducha Świętego i Zgromadzenia Sióstr Służebnic Ducha Świętego od Wieczystej Adoracji – Sióstr Klauzurowych.
W zboczu wzniesienia, na którym stoi kościół została wybudowana grota ku czci Matki Bożej z Lourdes. Mieszkańcy Brzegów w ten sposób postanowili uczcić dwutysiąclecie chrześcijaństwa i tysiąclecie Kościoła krakowskiego. Pomysł ten został zrealizowany w 2002 roku dzięki wysiłkom wszystkich mieszkańców wsi.
W październiku 2004 roku została zorganizowana przez o. Stanisława Łomnickiego SVD, pielgrzymka do Lourdes w celu sprowadzenia do groty figury Matki Bożej. Poświęcenie figury i umiejscowienie jej w grocie miało miejsce 24 października 2004 roku. Ta wielka uroczystość rozpoczęła się Mszą św. o godz.15:00 w intencji parafian, a poprzedzona była triduum.
Księża, którzy byli duszpasterzami w Brzegach to:
1) ks. Józef Węgrzyn – w roku szkolnym 1929/30 13 października założył przy Szkole Podstawowej w Brzegach-Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Żeńskiej i Męskiej.
2) ks. Stanisław Wołowczyk – w roku 1932 kieruje ww Stowarzyszeniami.
3) ks. Jan Kanty Madej – dnia 19 czerwca 1938 roku poświęcił kaplicę w nowym budynku szkolnym ku czci św. Antoniego z Padwy.
4) ks. Pitorak – był pierwszym administratorem kaplicy w Brzegach, którego okupant deportował ze Słowacji do Polski w roku 1940.
5) ks. Bolesław Filipowski – przebywał w Brzegach do zakończenia wojny, czyli do 1945 roku.
6) oo. Franciszkanie z Gdańska – o. Stanisław Frejlich.
7) oo. Franciszkanie z Krakowa, którzy wymieniali się co dwa tygodnie.
8) ks. Jerzy Czartoryski – często przyjeżdżał do Brzegów z Białki Tatrzańskiej, gdzie był proboszczem.
9) o. Leon Knabit OSB.
10) ks. Marian Łukasiewicz – w 1956 roku zamieszkał na stałe w domu parafialnym przy wybudowanym kościele.
11) ks. Franciszek Kulesza – od 29 września 1969 roku figuruje jego podpis w księgach parafialnych.
12) o. Hubert Lupa SVD – w roku 1975 powierzono mu pracę duszpasterską w parafii brzegowskiej oraz kierownictwo Ośrodkiem Rekolekcyjnym dla młodzieży Ruchu Światło-Życie. ( pełnił posługę duszpasterską do 1992 roku ).
13) o. Stanisław Łomnicki SVD – był proboszczem parafii brzegowskiej od czasu jej powołania dnia 04.03.2001r. do 27.08.2007 roku. Wcześniej ( od 1992 roku ) pełniąc posługę duszpasterską, był jednocześnie wikarym parafii w Białce Tatrzańskiej. Z dniem 28.08.2007r. został proboszczem Parafii Matki Bożej Fatimskiej w Krakowie -Golkowicach.
14) o. dr teol. Stanisław Zyśk SVD, wcześniej 15 lat na misji w Zambi, proboszcz wielkiej parafii w Livingstone – powołany na urząd proboszcza do Brzegów dnia 28.08.2007 r. Po drugiej kadencji posługi w Brzegach, dnia 01.08.2013 r. obejmuje urząd przełożonego Domu Misyjnego Św. Arnolda jak i proboszcza Parafii Św. Ojca Arnolda Janssena w Olsztynie.
15) o. Konrad Duk SVD – rektor Domu Misyjnego, oraz proboszcz Parafii Królowej Apostołów w Rybniku, z dniem 01.08.2013 r. przejmuje posługę w Brzegach.
16)o. Artur Bodziony SVD – obecny proboszcz parafii, Ur. 26.09.1972r. w Bolesławcu. Święcenia otrzymał 23.05.2004r. w Pieniężnie z rąk ks. biskupa J. Mazura. Z dniem 01.09.2019r. – przejmuje posługę proboszcza parafii.
Wieś Brzegi słynie z bardzo wielu kapliczek (jest ich tu aż 7). Natomiast jej krańce okalają dwa krzyże. Jeden znajduje się w górnych Brzegach – wykonany jest z drzewa, a na nim stylizowana postać Chrystusa z konarów. Drugi zaś – w dolnych Brzegach – wykonany z brzozy.
Na szczególną uwagę zasługuje kaplica pw. Św. Piotra i Pawła, wybudowana w 1997 r. na wysokości 1142 m n.p.m. Mieści się na Głodówce na terenie Ośrodka Harcerskiego. Kaplica została wybudowana z inicjatywy ówczesnego komendanta Ośrodka Harcerskiego – p. Władysława Setniewskiego. Organizowane tu msze św. gromadzą w jednym miejscu kapelanów ZHP z całej Polski podczas kurso – rekolekcji organizowanych przez letnią akcję obozową harcerzy. Poświęcenia kaplicy dokonano 29 czerwca 1997 roku i nadano tytuł Apostołów Piotra i Pawła.
Od początku kaplica stała się miejscem kultu dla miejscowej ludności i licznie odwiedzających gości. Charakterystyczną cechą tej kaplicy jest otwarta przestrzeń i zadaszony tylko ołtarz, z którego widać panoramę Tatr. Miejsce dla wiernych otaczają pergole.
Co roku skauci słowaccy przekazują harcerzom polskim Betlejemskie Światełko Pokoju przed Bożym Narodzeniem, które później przekazywane jest w głąb całej Polski i dalej: Szwecja, Litwa, Białoruś, Ukraina…W okresie letnim tj. od niedzieli przed 29 czerwca do końca września odprawiane są tu msze św. ( w każdą niedzielę o godzinie 17.00).
Każdego roku 29 czerwca w kaplicy pw. św. Piotra i Pawła odbywa się odpust.
Liturgia mszy św. jest zawsze bardzo uroczysta. Msze święte każdego dnia poprzedzone są jutrznią lub nieszporami brewiarzowymi.. Natomiast niedzielne sumy – godz.11:00 charakteryzują się zachowaniem tradycji (strojów góralskich).
Swoje największe święto parafia obchodzi 13 czerwca – odpust ku czci Świętego Antoniego Padewskiego.
Parafianie śpiewają w tym dniu uroczystą pieśń poświęconą patronowi.
Czynną służbę liturgiczną tworzy 36 osób; są to ministranci, lektorzy i schola. Rzadko można spotkać parafię, gdzie dziadek, ojciec i syn z jednej rodziny służą do mszy. Być może ta sytuacja sprawiła, że mamy tu dwa powołania do stanu duchownego. Ksiądz Zbigniew Skowyra otrzymał święcenia w Zgromadzeniu Słowa Bożego w 2001 roku. W 2004 roku inkardynowany do Diecezji Warszawsko – Praskiej. Siostra Maria Florek złożyła śluby zakonne w Zgromadzeniu Zakonnym „Sługi Jezusa”.
Od 1974 roku w Brzegach istniał ośrodek oazowy, który przyjmował liczne grupy oaz rekolekcyjnych. Ówczesny ksiądz Franciszek Kulesza w tymże 1974 roku zgodził się na rekolekcje oazowe w Brzegach. Po rezygnacji księdza Kuleszy administratorem został zamianowany Sługa Boży ksiądz Franciszek Blachnicki, który przez swoich współpracowników księdza Piotra Zabielskiego i Huberta Lupę obsługiwał tutejszy ośrodek duszpasterski. Celem ośrodka było wprowadzenie odnowy liturgicznej Soboru Watykańskiego II do życia religijnego parafii z nawiązaniem do tradycji ludowych środowiska podtatrzańskiego. W latach 70-tych planowano nawet utworzenie tu centrum oazowego – „Ruch Światło – Życie”, jednak nie doszło to do skutku. Mimo to ruch oazowy funkcjonował do początku lat 90-tych.
Według zapisów w kronice szkolnej (ogromnego źródła wiedzy o historii Brzegów) w latach 1929 – 1930 na terenie wsi zostało założone Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Żeńskiej i Męskiej. Były to tzw. „sodalicje mariańskie”, trzy męskie i dwie żeńskie. Opiekunem Stowarzyszenia został ksiądz Józef Węgrzyn – ówczesny katecheta w tutejszej szkole.
Parafia w Brzegach była miejscem spotkań dla Rodzin Nazaretańskich, które gościły każdego roku na przełomie czerwca – lipca. Ośrodek duszpasterski na prawach parafialnych ustanowiono w Brzegach 25 stycznia 1986 r. Natomiast od września 1969 roku istnieją księgi parafialne; wcześniej znajdowały się w Białce Tatrzańskiej.
Wyjątkowy powód do dumy parafia czerpie z wizyty ówczesnego metropolity krakowskiego kardynała Karola Wojtyły, który przybył do Brzegów dwukrotnie:
1) 18 sierpnia 1974 roku na Dniu Wspólnoty księdza Kardynała powitali mieszkańcy Brzegów oraz grupy rekolekcyjne z oaz wielkich Nazaret i Kanaan.
(…) „Już mrok zapadł, gdy samochody z
długo oczekiwanymi gośćmi pojawili się na skraju wioski. Kardynał i
trzech jego biskupów! Tego jeszcze nie było
w historii Brzegów! Przy krzyżu, w blasku pochodni zgromadzona młodzież
oazowa z miejscową ludnością powitała śpiewem przybyłych gości. Ksiądz
kardynał dokonał poświęcenia Krzyża upamiętniającego Rok Święty. Potem
goście przesiedli się do góralskich bryczek i wszyscy udali się do
kościoła”….
Odbyła się krótka godzina świadectwa. Kardynał siedząc na schodach przed plebanią śpiewał z młodzieżą piosenki oazowe ..W swoim przemówieniu wyraził zadowolenie z rozwoju oaz w archidiecezji krakowskiej: „Czujcie się jak u siebie w domu. Jak będziecie mieli trudności, zróbcie tak, jak ja zrobiłem dziś, po przybyciu tutaj: Idźcie na plebanię i wołajcie: Dajcie nam jeść.” (Ks .F. Blachnicki, Godziny Taboru. Carlsberg-Lublin 1989, s. 45).
2). 1.11.1976 roku ksiądz Kardynał odbył specjalną wizytację w Brzegach. W dzień Wszystkich Świętych na uroczystej liturgii, której przewodniczył, wygłosił homilię: (…..) „Zwłaszcza dzisiaj to głęboko przeżywam, bo dzisiaj mija trzydzieści lat od dnia, kiedy zostałem wyświęcony na kapłana. A lata każą człowiekowi coraz głębiej rozumieć, coraz głębiej przeżywać ten Boży dar, który się otrzymało, ażeby samemu się uświęcić i drugich także uczyć, jak być prawdziwym chrześcijaninem.
Cieszę się więc, że w tym dniu mogę być z wami, że mogę tę najświętszą ofiarę, która przecież jest też największym skarbem życia kapłańskiego, dzisiaj wśród was sprawować, że mogę ją koncelebrować z kapłanami, którzy tutaj w Brzegach czynią wszystko, ażeby świadomość tej wielkiej Bożej tajemnicy, rosła z liturgii, z uczestnictwa w liturgii: z tego, że przychodzimy na Mszę świętą, z tego że uczestniczymy w słuchaniu słowa Bożego, z tego, że składamy ofiarę i przyjmujemy Komunię. Pragną oni, by rosła w ludzie wiernym świadomość, że jesteśmy wspólnotą, która przeżywa Pana…..
….Drodzy bracia i siostry, ta dzisiejsza uroczystość w szczególny sposób jest uroczystością ludzi, którzy idą za Chrystusem, który we wspólnocie z Nim odnajdują pełnię życia, szczęścia w Bogu, Ojcu naszym. Amen.” (Ks. F. Blachnicki, Godziny Taboru. Carlsberg-Lublin 1989, s. 47-50).
Ornat, w którym Kardynał Karol Wojtyła – Papież Polak odprawił mszę św. otoczony jest już od dawna wielką czcią i kultem.
Bez wątpienia kościół parafialny w Brzegach jest nie tylko miejscem kultu Boga i wspólnych spotkań na modlitwie, lecz także ośrodkiem prężnie działającym we wsi. Punktem wymiany informacji, miejscem podejmowania wspólnych działań i wielu inicjatyw.
Opracowała: Beata Nowobilska, i o.Konrad Duk SVD